Εγώ, Υπερεγώ, Εγωισμός!

Εγωισμός... Μια λέξη παρεξηγήσιμη, δικαίως, από πολλούς. Μια λέξη γλυκιά, εξυψωτική και προστατευτική για κάποιους άλλους. Ελάχιστοι μπορούν να διακρίνουν συνειδητά τη διπλή μορφή της: την καλή και την όχι και τόσο καλή, θα έλεγα. Εγωιστές του κόσμου πάρτε μια βαθιά ανάσα για τη συνέχεια που ακολουθεί!

Σε όλους κυλάει μέσα μας αυτός ο ύπουλος εγωισμός. Το μόνο που διαφέρει είναι η ποσότητα και η ποιότητά του. Πρώτα, θα ξεκινήσω να παρουσιάζω την  «διάσημη» πλευρά του. Είναι αυτή η σκοτεινή μεριά, που ξεχειλίζει από ιδιοτέλεια, δηλητηριάζει τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας προς τους γύρω μας. Το πιο σημαντικό όμως, καταστρέφει εμάς τους ίδιους. Παράγει μυωπικές προσωπικότητες που αδυνατούν να αντιληφθούν τη σημαντικότητα των άλλων, διότι «βλέπουν» μόνο το άτομό τους στον ορίζοντα. Οποιοσδήποτε άλλος θα αρχίσει να αχνοφαίνεται στο οπτικό τους πεδίο εφόσον έχει κάτι που θα μπορούσε να τους το προσφέρει. Αυτό αντανακλάται και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Τα παραδείγματα; Πολλά! «Εγώ έφτασα ψηλά, οι άλλοι θα είναι υποταγμένοι σε εμένα!»  , «Κάνω παρέα με αυτόν γιατί δίπλα του φαίνομαι ανώτερος, ξεχωρίζω!», «Είσαι καλά; Ας κάνει αυτός κάτι για να με διεκδικήσει!» και πολλά άλλα που συναντάμε καθημερινά.

Η φωτεινή πλευρά είναι αυτή που μας ωθεί, αυτή που μας κάνει να έχουμε προσδοκίες από τους εαυτούς μας. Σα να ακούς τη φωνή της συνείδησής σου να λέει: «Έλα, μπορείς να τα καταφέρεις! Αξίζεις και μπορείς να πας μπροστά! Προχώρα!». Κάποιες φορές μάλιστα μας προσδίδει και αξιοπρέπεια. Είναι ένα βοηθητικό «πέπλο» προστασίας που δεν αφήνει τίποτα και κανέναν να το διαπεράσει. Είναι τόσο σκληρό, τόσο δυνατό αυτό το πέπλο, που δύσκολα τρυπιέται και αυτό γιατί προστατεύει κάτι πολύτιμο. Μήπως σου θυμίζει κάτι;

Από την άλλη εμφανίζεται το υπερεγώ. Πώς συμβάλλει ή παρεμβαίνει η κοινωνία στη διαμόρφωση του «Εγώ»; Η ηθική και οι κανόνες έχουν αντίκτυπο που μαρτυράται από τη συμπεριφορά μας. Το υπερεγώ ασκεί πίεση στο εγώ και ο εγωισμός προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί σε μία από τις δύο κατευθύνσεις.

Τελικά ποιο είναι το μέτρο που διαμορφώνει  το ισορροπημένο Εγώ;

Η σημασία των στοιχείων του έγκειται στον τρόπο χρήσης τους. Το υπερεγώ και ο εγωισμός δηλαδή, είναι σαν ένα μαχαίρι. Μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για να φας, μπορείς και να σκοτώσεις. Η επιλογή καθορίζει το Εγώ.

Ειρήνη Βαρυτιμιάδου